- Strona główna
- Inspiracje Nowe miejsca i obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO na rok 2025
Nowe miejsca i obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO na rok 2025 🏛️
Romantyczne niemieckie zamki, starożytne australijskie petroglify czy krasowy kanion wyrzeźbiony w bujnym brazylijskim parku: 26 nowych miejsc wpisanych w 2025 r. na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oddaje hołd historii ludzkości i cudom natury na całym świecie, chroniąc każdy z tych skarbów dla przyszłych pokoleń. Najnowsze wybory ogłoszono w lipcu podczas konferencji Komitetu Światowego Dziedzictwa w Paryżu, gdzie członkowie zagłosowali za rozszerzeniem listy do 1248 miejsc.
Aby znaleźć się na liście, miejsce musi spełniać jedno z 10 kryteriów związanych ze znaczeniem kulturowym, historycznym lub przyrodniczym – co odzwierciedlają takie miejsca UNESCO, jak starożytny Angkor Wat w Kambodży czy bulgoczące gejzery w Yellowstone.
Poniżej przedstawiamy Wam szczegółowiej 8 z nich (cytując za Lonely Planet), i również dajemy Wam listę pozostałych. W ten sposób będziecie mogli łatwo przygotować Wasz plan podróży i poznać... najlepiej wszystkie te miejsca! 😎
1. Pałace króla Ludwika II Bawarskiego, czyli słynny Zamek Neuschwanstein, Niemcy
Inspiracja dla zamku Śpiącej Królewny w Disneylandzie – wraz z trzema innymi XIX-wiecznymi niemieckimi kompleksami zbudowanymi za panowania króla Ludwika – znalazła się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Te teatralne zamki – Neuschwanstein, Linderhof, Schachen i Herrenchiemsee – łączą bajkowy design z alpejskim krajobrazem Bawarii. Neuschwanstein jest najbardziej rozpoznawalnym z nich, przyciągając rocznie 1,4 miliona odwiedzających, którzy chcą zobaczyć ten wapienny klejnot wznoszący się nad zalesionym regionem jezior. Ludwik, który wycofał się z życia publicznego, mieszkał w zamku przez zaledwie 170 dni, zanim znaleziono go martwego... Jego lekarz stwierdził u niego chorobę psychiczną. Wkrótce potem twierdza została otwarta jako muzeum, przekształcając prywatny świat marzeń Ludwika w jedno z najbardziej idyllicznych miejsc w Niemczech.
2. Zespół zabytków archeologicznych z XVII-wiecznego Port Royal, Jamajka
Niegdyś określane mianem „najbardziej rozpustnego miasta na ziemi”, Port Royal stało się globalnym centrum angielskiego handlu w XVII wieku. Kupcy bogacili się na handlu niewolnikami z Afryki i cukrem, a miasteczko w porcie Kingston rozkwitało jako baza wypadowa piratów i oaza występku. Wszystko zakończyło się w 1692 roku, gdy potężne trzęsienie ziemi w ciągu kilku minut zatopiło dwie trzecie miasta, zachowując wszystko — od domów publicznych po budynki sakralne — niczym karaibskie Pompeje. Obecnie jedyne zatopione miasto na półkuli zachodniej, Port Royal, stanowi źródło archeologicznej wiedzy o życiu kolonialnym. Fort Charles — jedyny fort, który przetrwał trzęsienie ziemi — odsłania morską przeszłość miasta na suchym lądzie. Nurkowe wycieczki do podwodnego miejsca spoczynku miasta wymagają rządowego pozwolenia.
3. Cesarskie Grobowce Xixia, Chiny
Wznoszące się niczym zwietrzałe ule z suchych, wschodnich podnóży chińskich Gór Helan, niedaleko Yinchuan, te dziewięć majestatycznych mauzoleów oraz 271 mniejszych grobowców wyznacza cesarskie miejsce pochówku dynastii Xixia. Założona w 1038 roku i zniszczona przez wojska Czyngis-chana w 1227 roku, niegdyś potężna buddyjska cywilizacja stała się tyglem kulturowym na Jedwabnym Szlaku, gdzie współistniały liczne grupy etniczne. Grobowce odzwierciedlają wymianę idei, łącząc chiński styl cesarski z wpływami artystycznymi z Tybetu i Azji Centralnej. Centralnym punktem kompleksu jest Grobowiec nr 3 — 23-metrowa pagoda wzniesiona dla pierwszego cesarza dynastii, Li Yuanhao.
4. Kambodżańskie miejsca pamięci, Kambodża
Te kambodżańskie miejsca pamięci upamiętniają krwawą spuściznę Czerwonych Khmerów – rzadki przypadek wpisania na listę światowego dziedzictwa obiektów związanych ze współczesnymi okrucieństwami. W latach 1975–1979 komunistyczny reżim Czerwonych Khmerów zamordował szacunkowo od 1,7 do 3 milionów ludzi – jedną piątą populacji kraju. W Muzeum Ludobójstwa Tuol Sleng, znajdującym się w stolicy Phnom Penh, odwiedzający przechodzą korytarzami dawnej szkoły średniej przerobionej na więzienie, w którym ponad 15 000 osób było torturowanych i zabitych. Choeung Ek, pokazane w filmie „Pola śmierci” z 1984 roku, służyło jako miejsce egzekucji i masowego pochówku – dziś jest to miejsce zadumy, położone 15 km na południe od Phnom Penh. Trzecie miejsce, więzienie M-13 w prowincji Kampong Chhnang, było poligonem doświadczalnym dla wczesnych metod więzienia i tortur stosowanych przez Czerwonych Khmerów. Wszystkie te lokalizacje zachowują pamięć o ofiarach i stanowią przestrogę dla przyszłych pokoleń.
5. Krajobraz Murujuga, Australia
Odległy półwysep Burrup w Australii Zachodniej jest domem dla największej na świecie kolekcji sztuki naskalnej – zbioru liczącego dwa miliony petroglifów, ukazujących ponad 50 000 lat aborygeńskiej twórczości. Wizerunki kangurów, emu, gatunków wymarłych oraz najstarsze znane przedstawienie ludzkiej twarzy zdobią krajobraz, wyryte przez przodków ludu Ngarda-Ngarli, których potomkowie wciąż opiekują się tym czerwono skalistym terenem. W ostatnich latach zakłady produkujące nawozy i gaz zagrażały tym delikatnym dziełom emisją toksycznych kwasów, a poparcie UNESCO daje nadzieję na ich ochronę. Jednym z najlepszych sposobów, aby docenić tę sztukę, jest skorzystanie z oferty Ngurrangga Tours – firmy należącej do Aborygenów, która oprowadza turystów po Parku Narodowym Murujuga.
6. Krajobraz Mulanje, Malawi
Wznosząca się na ponad 2500 m nad herbacianymi równinami południowego Malawi, góra Mulanje jest jednym z największych na świecie inselbergów – imponującą formacją skalną, która gwałtownie wyrasta z równin niczym wyspa na niebie. Dla rdzennych społeczności Yao, Mang’anja i Lhomwe ten potężny masyw jest czymś więcej niż tylko geologiczną osobliwością – to święte miejsce zamieszkane przez duchy przodków i odgrywające kluczową rolę w ich praktykach kulturowych. Granitowy olbrzym jest także najważniejszym celem pieszych wędrówek w Malawi. Odwiedzający mogą wędrować przez cedrowe lasy i nocować w prostych chatkach, korzystając z pomocy doświadczonych przewodników, którzy opowiadają lokalne legendy i wskazują endemiczne gatunki, takie jak skocznik antylopi – zwinna, drobna antylopa. Szlaki mają długość od kilku kilometrów do tras pięciodniowych, prowadzących wzdłuż rzek i wodospadów. Przewodników i noclegi w chatkach można zarezerwować z wyprzedzeniem przez Mountain Club of Malawi.
7. Kanion rzeki Peruaçu, Brazylia
Wszystko kręci się tu wokół piękna natury – rozległego krajobrazu krasowego z jaskiniami wielkości katedr, wyrzeźbionymi przez wodę na przestrzeni milionów lat. Położony w Parku Narodowym Cavernas do Peruaçu, otwartym od 2014 roku, teren ten oferuje wędrowcom możliwość podziwiania starożytnej sztuki naskalnej podczas przeprawy przez podziemny "szlak wodny" płynący pod okazałymi wapiennymi łukami. Jaskinia Janelão to prawdziwa perła parku – naturalna świątynia o wysokości 99 m, ozdobiona Perna da Bailarina („Nogą Baletnicy”) – największym na świecie stalaktytem, mierzącym 28 m. Do wielu podziemnych komnat wpada światło słoneczne, rozświetlając ich skarby niczym starannie zaprezentowaną wystawę muzealną. Aby wejść do parku, odwiedzający muszą wynająć licencjonowanego lokalnego przewodnika. To tutaj stykają się trzy biomy, wspierające życie ponad 2000 gatunków roślin i zwierząt.
8. Pałace minojskie, Kreta, Grecja
Prawdopodobnie będąca inspiracją dla "Atlantydy" Platona, cywilizacja minojska na Krecie była trendsetterem w basenie Morza Śródziemnego w epoce brązu. Jej wpływy sięgały od Egiptu po Grecję kontynentalną i dalej, co znajduje odzwierciedlenie w sześciu miejscach wpisanych na listę światowego dziedzictwa. Każda z ruin – kompleksy pałacowe, które w latach 1900–1100 p.n.e. pełniły również funkcję centrów społeczności – ukazuje wyrafinowaną kulturę architektury i urbanistyki. Najbardziej imponujący jest labiryntowy pałac w Knossos, położony 5 km na południe od miasta Heraklion, z freskami przedstawiającymi mityczne bestie i rytuały społeczności. Pobliskie ośrodki, takie jak Fajstos i Malia, odzwierciedlają dziedzictwo wyspy – każdy z nich jest starożytnym elementem tajemniczej układanki Krety.
Pełna lista nowych miejsc wpisanych na listę światowego dziedzictwa
Oto pełna lista najnowszych miejsc wpisanych przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa w 2025 r., w podziale na kontynenty:
Afryka
Krajobraz kulturowy Diy-Gid-Biy w górach Mandara, Kamerun
Ekosystemy przybrzeżne i morskie archipelagu Bijagós – Omatí Minhô, Gwinea Bissau
Krajobraz góry Mulanje, Malawi
Kompleks Gola-Tiwai, Sierra Leone
Azja
Kambodżańskie miejsca pamięci: od ośrodków represji do miejsc pokoju i refleksji, Kambodża
Miejsca dziedzictwa kulturowego starożytnego Khuttal, Tadżykistan
Paleolandschaft Faya, Zjednoczone Emiraty Arabskie
Krajobrazy wojskowe Maratha, Indie
Prehistoryczne miejsca w dolinie Khorramabad, Iran
Petroglify wzdłuż potoku Bangucheon, Korea Południowa
Góra Kumgang – Diamentowa Góra z Morza, Korea Północna
Yen Tu-Vinh Nghiem-Con Son, kompleks zabytków i krajobrazów Kiep Bac, Wietnam
Park Leśny Selangor Instytutu Badań Leśnych Malezji (FRIM), Malezja
Grobowce cesarskie Xixia, Chiny
Australia
Krajobraz Murujuga
Europa
Megality w Carnac i na wybrzeżu Morbihan, Francja
Pałace króla Ludwika II Bawarskiego, Niemcy
Tradycje pogrzebowe w prehistorii Sardynii, Włochy
Møns Klint, Dania
Centra pałacowe minojskie, Grecja
Malowidła naskalne w jaskini Shulgan-Tash, Rosja
Sardis i kurhany lidyjskie w Bin Tepe, Turcja
Ameryka Środkowa i Północna
Szlak Wixárika przez święte miejsca do Wirikuta (Tatehuarí Huajuyé), Meksyk
Zespół archeologiczny XVII-wiecznego Port Royal, Jamajka
Kolonialna trasa transisthmiczna w Panamie, Panama
Ameryka Południowa
Park Narodowy Cavernas do Peruaçu, Brazylia
No to dokąd najpierw? :)
Źródło: https://whc.unesco.org/en/newproperties/ oraz https://www.lonelyplanet.com/news/new-unesco-sites
Cenimy Twoją prywatność
Używamy plików cookie, aby poprawić komfort przeglądania, dostarczać spersonalizowane treści i analizować nasz ruch. Klikając „Akceptuj wszystko”, zgadzasz się na to i wyrażasz zgodę na udostępnianie tych informacji stronom trzecim oraz na przetwarzanie Twoich danych w USA. Aby uzyskać więcej informacji, przeczytaj tu: .
W każdej chwili możesz dostosować swoje preferencje. Jeśli odmówisz, będziemy używać tylko niezbędnych plików cookie i niestety nie będziesz otrzymywać żadnych spersonalizowanych treści. By odmówić .